PODRÓŻE PO JAPONII

4 DAWNE STOLICE JAPONII. POZNAJ HISTORYCZNE SIEDZIBY CESARZY

Zanim powracający do władzy cesarz ogłosił Tokio nową stolicą Japonii, funkcję tę pełniło wiele japońskich miast i miejscowości. Niektóre źródła podają, że stolica zmieniała się z niemal każdą zmianą panującego cesarza. Wśród cesarskich siedzib wyróżnić można jednak cztery główne ośrodki, które w powszechnej świadomości funkcjonują jako historyczne stolice Japonii.

Historyczne stolice i dawna nazwa Japonii

Przyglądając się historii Japonii, a wcześniej Yamato – bo tak brzmi dawna nazwa Japonii – nietrudno zgubić się w zawiłej liście jej legendarnych i oficjalnych stolic. Za stolicę państwa uważano bowiem aktualną, stałą siedzibę władcy, a japońscy cesarzechętnie przenosili się z miejsca na miejsce. Zazwyczaj poruszali się jednak w obrębie pewnych regionów, dlatego w dziejach wyspiarskiego kraju wyróżnić można okresy 4 dawnych stolic.

Heijō-kyō – japońska stolica w okresie Nara

Choć kilkadziesiąt lat wcześniej wzniesiona została pierwsza, stała siedziba japońskich władców – Fujiwara-kyō (藤原京) w Yamato – za pierwszą historyczną stolicę Japonii uważa się Heijō-kyō (平城京). „Stolica pokoju” – bo tak należy tłumaczyć japońską nazwę – pełniła oficjalną funkcję siedziby władz w latach 710-740 i 745-784. Nara powstała na wzór chińskiej metropolii Chang’an, która dla mieszkańców ówczesnej Japonii była mniej więcej tym, czym dla nas jest dziś Nowy Jork. Miasto zaprojektowane zostało w oparciu o regularną siatkę ulic, które przecinały się pod kątem prostym. W przeciwieństwie do chińskich wzorców, zrezygnowano jednak z idealnego kształtu prostokąta na rzecz stworzenia dodatkowej, zewnętrznej dzielnicy miasta. Chińskie wpływy na kształt pierwszej japońskiej stolicy nie ograniczały się jednak wyłącznie do architektury przestrzeni. Wraz z urbanistycznymi trendami, do Japonii docierały również wartości i idee charakterystyczne dla Państwa Środka. Do Nary zaczęli przybywać chińscy buddyjscy mnisi, którzy chętnie osiedlali się w okolicy. Powstające z coraz większym rozmachem ośrodki klasztorne zaniepokoiły japońskie władze, które w obawie przed politycznymi zakusami duchownych, postanowiły przenieść siedzibę cesarstwa w 784 roku. Dzięki utracie statusu stolicy, Narze udało się jednak uniknąć militarnych ataków, a co za tym idzie zachować wszystkie architektoniczne perły – w tym Świątynię Todaiji ze słynnym pawilonem Wielkiego Buddy. Do dziś w mieście panuje wyjątkowy klimat, pilnie strzeżony przez zamieszkujące okolicę jelenie sika – rogatych wysłanników Takemikazuchi, boga piorunów i mieczy. To tam powinni udać się wszyscy poszukiwacze dawnego ducha Japonii.

Kuni-kyō – czteroletnia siedziba japońskich cesarzy

Kolejna stolica pełniła oficjalne, administracyjne funkcje jedynie przez 4 lata – między 740 a 744 rokiem, a jej budowa nigdy nie została ukończona. Cesarz Shōmu opuścił Narę w 740 roku ze względu na rebelię Fujiwara no Hirotsugu. Po jej porażce postanowił wrócić do dawnej stolicy, jednak za namową Tachibana no Moroe – arystokraty i ówczesnego ministra tzw. prawej strony – zdecydował się na osiedlenie w Kuni- kyō (恭仁京). Zanim cesarski dwór powrócił do Nary, przez pewien czas pozostawał w Naniwa oraz Shigaraki. Ostatecznie, w 745 roku opinia publiczna wymogła na cesarzu ponowne ustanowienie Heijō-kyō oficjalną stolicą Japonii. Choć konstrukcja Kuni-kyō została bezpowrotnie przerwana, przeprowadzone dotąd prace archeologiczne pozwalają stwierdzić istotne podobieństwo planu miasta do wzorców charakterystycznych dla chińskich metropolii.

Nagaoka-kyō

Rosnące wpływy buddyjskich klasztorów powstających wokół Nary, to tylko jedna z możliwych przyczyn decyzji cesarstwa o przeniesieniu japońskiej stolicy. Na wybór ten wpływ mogło mieć również stacjonowanie w okolicach Heijō-kyō (平城京) dawnej linii cesarskiego rodu, która stanowiła konkurencję dla ówczesnego cesarza Kammu. Nowa lokalizacja miała natomiast zapewnić lepszą komunikację stolicy z pozostałymi częściami kraju, dzięki bliskości spławnej rzeki Yodo, która kończy swój bieg w porcie Naniwa.

Budowa Nagaoka-kyō (長岡京) została rozpoczęta tuż po decyzji o opuszczeniu Nary, a już półtora roku później Kammu stwierdził, że miasto jest gotowe na przyjęcie nowej funkcji. Konstrukcja – podobnie jak w przypadku Kuni-kyō (恭仁京) – nigdy nie została jednak w pełni ukończona, a cesarz już po 10 latach od przeprowadzki podjął decyzję o ponownym przeniesieniu stolicy. Było to spowodowane prawdopodobnie strachem przed zemstą ducha księcia Sawary – brata Kammu, który został wygnany za uwikłanie w śmierć budowniczego Nagaoka-kyō. Wybór ten mógł być jednak związany również ze specyficznym położeniem miasta, które ograniczało jego rozwój i narażało je na potencjalne powodzie. Nagaoka-kyō oficjalnie utraciło status japońskiej stolicy w 794 roku.

Kyoto – ostatnia dawna stolica Japonii

Heian-kyō (平安京), czyli dosłownie Stolica Pokoju i Spokoju, rzeczywiście okazała się dla japońskich władz spokojnym azylem, w którym – po latach przeprowadzek – znalazły stałą siedzibę na kolejne 1000 lat. Z czasem miasto zmieniło nazwę stając się, po prostu, Stolicą – Kyoto (京都市). Miasto – podobnie jak inne japońskie stolice – zaprojektowane zostało na wzór chińskiego Chang’an. Szybki rozwój metropolii sprawił, że w XII wieku liczyła już niemal pół miliona mieszkańców. Przez wieki Kioto przeżywało swoje wzloty i upadki, prężnie rozkwitało i cierpiało z powodu wojennych zniszczeń. Wśród najbardziej popularnych pozostałości dawnego blasku najsłynniejszej z japońskich stolic, na szczególną uwagę zasługują Kinkaku-ji (金閣寺) i Ginkaku-ji (銀閣寺), czyli Złoty i Srebrny Pawilon, cesarski dwór, a także legendarne dzielnice rozrywki – Gion i Ponto-chō. To tam można było niegdyś spotkać piękne, japońskie gejsze, które dziś znaleźć można jedynie w najbardziej ekskluzywnych lokalach, zamkniętych dla zdecydowanej większości zwykłych śmiertelników. Kioto pełniło funkcję japońskiej stolicy przez cały okres siogunatu aż do restauracji cesarskiej władzy w 1868 roku, kiedy nową stolicą państwa zostało ustanowione Tokio.

Każda z historycznych stolic Japonii to osobna, zawiła historia cesarskich rodów i politycznych układów. Każda z nich jest jednak wyjątkowym miejscem na mapie Kraju Kwitnącej Wiśni, które warto mieć w pamięci, planując trasy japońskich wojaży.

pozostałe ARTYKUŁY