PODRÓŻE PO JAPONII

ŚWIĄTYNIA TODAIJI I PAWILON WIELKIEGO BUDDY W NARZE

„Zobaczyć Narę i umrzeć” – mówi jedno z japońskich przysłów. Monumentalna Świątynia Todaiji ze słynnym pawilonem Wielkiego Buddy przyciągają nie tylko ciekawskich turystów, ale też samych Japończyków, którzy przybywają do Świętego Miasta, by oddać pokłon Wielkiemu Dainichi Nyorai i dowiedzieć się, czy po śmierci mogą liczyć na osiągnięcie upragnionej nirwany.

Starsza siostra Kioto

„Starsza, ale uboższa siostra, której mniej sprzyjało szczęście i skończyła jako stara panna – na uboczu, zapomniana i już bez szans na zamążpójście”1 – tak o Narze mówią mieszkańcy Kioto. Nara była pierwszą historyczną stolicą Japonii i siedzibą dworu cesarskiego w latach 710 – 784. W tym czasie Japonia przeżywała jeden z charakterystycznych okresów fascynacji światem zewnętrznym – szczególnie kulturą Chin. Pierwowzorem rozwijającej się japońskiej stolicy stała się chińska metropolia Chang’an, należąca do największych miast ówczesnego świata. Nara zawdzięcza jej nie tylko regularną siatkę ulic i centralnie zlokalizowany plac. Z Chin docierały do Japonii wędrujące Jedwabnym Szlakiem towary, wartości i idee. Kulturowo-religijna wymiana sprowadzała do Nary buddyjskich mnichów, którzy zaczęli osiedlać się w okolicy i tworzyć rozbudowane ośrodki klasztorne. To właśnie ich rozrost i polityczne aspiracje duchownych przyczyniły się do decyzji o przeniesieniu stolicy cesarstwa. Utrata oficjalnej funkcji pozwoliła jednak uchronić miasto przed wojennymi zniszczeniami i ocaliła jego najcenniejsze, architektoniczne skarby.

Japońska świątynia Todaiji

Perłą miasta położonego na południowym krańcu wyspy Honsiu jest buddyjski kompleks świątynny Todaiji. Imponujący rozmiarem klasztor stanowi siedzibę buddyjskiej szkoły kegon. Oprócz głównej świątyni, na jego terenie znajdują się liczne budynki użytkowe, takie jak sala wykładowa czy biblioteka. Wielkość Todaiji związana jest z jego nadrzędną, wobec okolicznych klasztorów pozycją, z którą liczyć musieli się również japońscy cesarze.

Pawilon Wielkiego Buddy

Centralną część Todaiji stanowi pawilon Hon-dō, zwany też Daibutsu-den, czyli Pawilon Wielkiego Buddy. Mimo iż w wyniku pożaru, na początku XVIII wieku konstrukcja musiała zostać zmniejszona o 1/3 swojej wielkości, do dziś jest największym drewnianym budynkiem na świecie. Z rekordowych rozmiarów słynie także znajdująca się w jego wnętrzu 16-metrowa figura – największy na świecie wykonany z brązu posąg Buddy. Wielki Budda Wajroczana to główny spośród pięciu Buddów Mądrości. Naucza dharmy, czyli podstaw buddyjskiego prawa, a jako Budda Rozświetlający i japońskie Wielkie Słońce, oświeca, pomaga w poszukiwaniu właściwych dróg oraz walczy z niewiedzą. W drewnianej podstawie posągu znajduje się szczelina, odpowiadająca rozmiarem nozdrzom brązowego Buddy. Odwiedzając świątynię, można zaobserwować wiernych starających się przecisnąć przez niewielki otwór, łaskawy zazwyczaj jedynie dla szczupłych dziecięcych sylwetek. Ci, którym uda się ta karkołomna sztuka, mogą być jednak pewni, że po śmierci czeka ich oświecenie i upragniona nirwana.

Pod opieką rogatych strażników

Spacerując po ulicach Nary, nie sposób nie natknąć się na jednego z rogatych strażników okolicy. Odkąd przed wiekami, Takemikazuchi – bóg piorunów i mieczy – przybył do miasta na swoim białym rogaczu, by otoczyć troską okolicę, sympatyczne jelenie sika (jelenie wschodnie), w imieniu bogów, sprawują opiekę nad Narą i jej mieszkańcami. Ku uciesze turystów, biegają swobodnie po ulicach miasta, zaczepiają turystów, wyposażonych przez lokalnych handlarzy w krakersy shika senbei ¬– chrupiący jeleni przysmak.

Starsza siostra Kioto, choć nie tak sławna i krzykliwa, stanowi wyjątkową perełkę japońskiej autentyczności. Fascynuje monumentalną architekturą, której próżno szukać w późniejszych epokach powściągliwego minimalizmu, a dzięki swym opiekuńczym, rogatym mieszkańcom, przyciąga wyjątkową, baśniową atmosferą.

1 – Piotr Milewski, Dzienniki japońskie. Zapiski z roku Królika i roku Konia, 2015.

pozostałe ARTYKUŁY