KULTURA JAPOŃSKA

STYL GEJSZY – PIĘKNO I TAJEMNICA

Piękna i elegancka kobieta w stylowym kimono, z mocnym makijażem, bujną fryzurą, trzymająca parasol lub wachlarz. Chyba każdy ją kojarzy. To właśnie jest typowa japońska gejsza. Kobieta, która kolorową warstwą tkanin i makijażu kryje wiele tajemnic, umiejętności, ciekawą historię, a przede wszystkim wiele lat nauki kultury, rzemiosła i różnego rodzaju praktycznych ceremoniałów. Poznajcie gejszę.

Kim jest gejsza?

Żeby dobrze zrozumieć wartość tej postaci, warto zacząć od samego znaczenia słowa gejsza. Z japońskiego geisha (芸者), gdzie gei oznacza sztukę, a sha to po prostu osoba. W ten sposób powstaje profesja kobiety sztuki. Nie jest to jednak artystka w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Zwłaszcza gdy użyje się rzadziej używanego słowa geiko z dialektu Kansai. Oznacza ono to samo, co gejsza jednak odnosi się do kobiet, które odbyły nauki w Kioto. To właśnie tam jest najwyższy poziom edukacji uczennic na gejszę zwanych maiko(舞妓).

Co symbolizuje gejsza?

Wizerunek gejszy obecnie wykorzystywany jest na bardzo szeroką skalę – począwszy od obrazów, przechodząc przez odzież, a kończąc na tatuażach. Może być manifestacją tajemniczości, mądrości, ale również ukrytego piękna. Wszystkie warstwy kimono, które nosi na sobie gejsza, mają oddzielać ją od rzeczywistości. Osoba gejszy może być odzwierciedleniem powiedzenia: „nie oceniaj książki po okładce” i sugestią, że prawdziwe piękno znajduje się w środku.

Jak zostać gejszą?

Gejszą nie zostaje się z dnia na dzień. Pierwszy etap to shikomi (仕込み). Ten okres dla wielu maiko wydaje się najtrudniejszy. Wówczas do zadań dziewczyn należy sprzątanie, szorowanie podłóg, ale również czasochłonna nauka tańca oraz gry na różnych instrumentach. Dziewczyny z Kioto natomiast uczą się dodatkowo specjalnego delikatnego dialektu, który jest bardziej dźwięczny w porównaniu do języka narodowego. Ponadto decyzja o zostaniu maiko nie należy do najłatwiejszych, gdyż oznacza równoczesne zerwanie wszelkich kontaktów z rodziną. Uczennice na gejsze wspólnie zamieszkują w dzielnicach hanamachi w tzw. okiya (置き屋) – domach gejsz.

Gdy maiko opanuje wszystkie umiejętności i zda egzamin, staje się minarai (見習い), czyli pełnoprawną mieszkanką hanamachi. Etap ten trwa ok. 30 dni. W tym czasie przyszła gejsza zmienia swój wygląd. Przeobrażeniu w głównej mierze ulegają fryzura oraz twarz. Zmienia się również imię kandydatki. Ceremonia przejścia w stan gejszy charakteryzuje się oderwaniem purpurowego kołnierza tzw. eri (襟) i zastąpienia go białym.

Jak wygląda gejsza?

Na rzucający się w oczy wizerunek gejszy składa się nie tylko wiele elementów, ale przede wszystkim wiele godzin pracy. Po wyglądzie można także odróżnić wykwalifikowanie danej gejszy. Im więcej lat pracy w tej profesji tym dokładniejszy i mocniejszy makijaż oraz bujniejsza fryzura. Uczesanie geiko to zwykle rozmaite kompozycje koków, wzbogacone różnymi dodatkami jak spinki, wstęgi czy grzebienie. Kobiety bardzo dbają wówczas o włosy i często odwiedzają w związku z tym fryzjera. Twarz z kolei malują na biało, a policzki oprószają delikatnie różem. Podkreślają również linie rzęs oraz brwi czarno-bordowymi odcieniami.

Kimono to tradycyjny strój gejszy. Dawniej był to tradycyjny ubiór dla wszystkich mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Dziś w takim wydaniu można spotkać z reguły tylko japońskie kobiety sztuki. Strój gejszy zaprojektowany jest z drogich materiałów o najwyższej jakości i może ważyć nawet 20 kg. Geiko noszą też niestandardowe buty. Są to tzw. okobo (おこぼ), czyli damskie lakierowane chodaki. Sprawne poruszanie się w takim obuwiu to nie lada wyzwanie, gdyż ich koturny mierzą 10-15 cm.

Gdzie można spotkać gejszę?

Niezwykle rzadko można spotkać gejsze na zatłoczonych ulicach Kraju Kwitnącej Wiśni. W miastach m.in. Kito, czy Tokio do dziś można natknąć się na tzw. kwiatowe miasta (hanamachi – 花街), są to dzielnice gejsz. To właśnie w tamtejszych herbaciarniach można oglądać ceremonię parzenia kawy przez kobiety sztuki. Ponadto znajduje się tu wiele straganów i sklepów z różnego rodzaju kwiatami, ozdobami, perukami, czy kimono typowymi dla gejsz.

Mineko Iwasaki – najsłynniejsza gejsza

Znana na całym świecie gejsza Mineko Iwasaki miała kontakt z wieloma wpływowymi ludźmi jak Elia Kazan, Henry Kissinger, Gucci czy Elżbieta II. Jak to się jednak stało, że zaszła tak daleko? Naukę w szkole dla gejsz zaczęła już w wieku 6 lat, od dziecka fascynowała się tańcem. Szybko się uczyła i zachwycała swoimi umiejętnościami jeszcze, jako maiko. Gdy przeszła ceremonię mianowania na gejszę, była wręcz rozchwytywana i wszędzie zapraszana. Swą karierę zakończyła w wieku 29 lat, wychodząc za mąż.

Międzynarodową sławę zdobyła po wydaniu autobiograficznej książki Gejsza z Gion. Mineko Iwasaki maluje w niej obraz świata gejsz z własnego doświadczenia i pokazuje jego światłe i mroczne strony. Jej historia stała się inspiracją do jeszcze głośniejszego bestsellera autorstwa Arthura Goldena Wyznania Gejszy, który później zekranizowano. Dzięki temu cały świat mógł poznać niesamowite elementy japońskiej kultury, z którymi na co dzień stykają się japońskie kobiety sztuki – geiko.

pozostałe ARTYKUŁY