SUIBOKUGA – JAPOŃSKA SZTUKA MALOWANIA TUSZEM

Jednym z najistotniejszych wydarzeń w japońskiej kulturze jest Hanami – japońskie święto kwitnących wiśni. Czas Hanami to dla Japończyków okres wyjątkowego piękna i szczególnej atmosfery. Co tak naprawdę oznacza Hanami i jak ważne jest dla Japończyków? Odpowiadamy na kluczowe pytania.

Święta to czas, który rodziny na całym świecie spędzają wspólnie. To czas pojednania, zażegnania waśni, a także okazywania sobie wzajemnie serdeczności oraz drobnych gestów. Do świątecznych tradycji należy obdarowywanie się prezentami. Zwyczaj ten dotarł również do Japonii, w której Święta Bożego Narodzenia zostały zaadaptowane do rangi najważniejszych wydarzeń w roku.

Święta Bożego Narodzenia to szczególny okres każdego roku. Na całym świecie Święta Bożego Narodzenia obchodzi się inaczej – są one jednak na tyle popularne, że doceniają je również kraje, w których dominują inne wyznania religijne. Doskonałym przykładem takiej fascynacji jest Japonia, która mimo bardzo niskiego odsetka wyznawców chrześcijaństwa, pokochała obchody Świąt Bożego Narodzenia.

Nowy Rok to doskonała okazja do świętowania na całym świecie. To wydarzenie zajmuje w Japonii szczególne miejsce, będąc jednym z najważniejszych świąt. Jego specyfika, tradycja a nawet sama data różnią się jednak od polskich zwyczajów noworocznych. Dlatego też każdy, kto czuje się zainteresowany japońską kulturą, powinien dowiedzieć się więcej na temat Shōgatsu, a więc japońskiego Nowego Roku.

Według tradycji, wesela w Japonii odbywają się w duchu shintoizmu. Ceremonie często przeplatają zwyczaje chrześcijańskie, zdarza się jednak, że wyprawiane są buddyjskie wesela, które całkowicie zgadzają się z tradycyjnym modelem ślubu.

Japończycy szczególną uwagą obdarzają różnego rodzaju ceremonie. Jedną z nich jest ceremonia parzenia herbaty – niezwykle istotna dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Zielona herbata parzona w specjalny sposób sprawia, że jej smak staje się intensywny i wyraźny.

Walentynki to w Japonii święto istotne, jednak podobnie jak w przypadku innych „zapożyczonych” wydarzeń kalendarzowych – różnią się one od klasycznego święta zakochanych, jakie znamy w tradycji zachodniej.

Japonia to kraj o znacznie odmiennej kulturze niż europejska. Wybierając się w podróż do Kraju Kwitnącej Wiśni powinniśmy dowiedzieć się więcej na temat panujących tam zwyczajów, nie tylko po to, aby nie popełnić towarzyskiego faux pas, ale też ze względu na fakt, że pozwoli nam to zgłębić tajniki japońskiej kultury i dobrych manier.

Kultura osobista i dobre maniery są dla Japończyków niezwykle istotne. Każdy, kto wybiera się w odwiedziny do domu rdzennego mieszkańca Kraju Kwitnącej Wiśni powinien poznać zasady dobrego wychowania, jakimi kierują się Japończycy. Bardzo ważne są również zachowania przy stole.

Każdy kraj ma swoje tradycje. Wiele z nich jest dla mieszkańców danego Państwa na tyle ważne, że przeobrażane są w święta narodowe. Nie inaczej jest w wypadku Kraju Kwitnącej Wiśni. Święta narodowe w Japonii różnią się jednak od tradycji europejskich.

Japońska kultura skrywa wiele tradycji i obyczajów, których nie znajdziemy w Europie. Nie bez powodu jest więc ona fascynująca dla wielu ludzi, którzy pragną zgłębiać tajniki japońskiej odmienności. Bardzo ważną rolę w japońskiej kulturze odgrywa kalendarz.

Odbywające się corocznie z okazji tradycyjnych świąt festiwale to jeden z najbardziej spektakularnych elementów japońskiej kultury. Podczas hucznych obchodów podziwiać można tradycyjne stroje i bogato zdobione ołtarze wędrujące przez ulice miast w barwnych procesjach.

Umi-no Hi to jedno z japońskich świąt narodowych, obchodzone jako symbol wdzięczności za morskie dobrodziejstwa oraz nadziei na łaskawość żywiołu w przyszłości. Co roku uroczystość gromadzi Japończyków na słonecznych plażach nadmorskich miejscowości, w których z okazji Umi-no Hi organizowane są liczne festiwale.

Kultura japońska, tak odległa od europejskiej, wzbudza zainteresowanie i ciekawość tych, którzy choć raz się z nią zetknęli. W Japonii istnieje wiele obyczajów i tradycji, które poruszają naszą wyobraźnię. Przykładem jest choćby nadawanie imion – proces dużo bardziej złożony i skomplikowany niż np. w Polsce. Japońscy rodzice nie pozostawiają tej kwestii przypadkowi, bowiem imiona wyrażają pożądaną cechę charakteru lub wyglądu ich dziecka.

Na całym świecie ludzie wierzą, że układ ciał niebieskich wpływa na ich życie oraz determinuje charakter, a wiedza na temat planet i gwiazd pomaga przewidywać przyszłość. Kultura azjatycka i europejska różnią się między sobą pod wieloma względami np. religią i obyczajowością. Podobnie jest z kalendarzem i znakami zodiaku. Jeśli chcecie wiedzieć jak wygląda japoński horoskop, koniecznie przeczytajcie ten artykuł.

Równowaga, harmonia, piękno – Ikebana to więcej, niż technika układania kwiatów. To pełna mistyki i duchowości sztuka, w której człowiek jednoczy się z naturą, oddając jej hołd precyzją roślinnych kompozycji.

Kultura i tradycja Japonii, tak różna od europejskiej, niezmiennie zachwyca i intryguje mieszkańców Zachodu. Pragnąc choć w części zrozumieć tę odmienność, warto przyjrzeć się tradycyjnym regułom bushido. Niepisany zbiór zasad japońskich wojowników kształtował nie tylko charaktery dzielnych samurajów, ale miał też ogromny udział w kształtowaniu całej kultury wyspiarskiego kraju.

Zwiedzając japońskie świątynie, nie sposób nie zauważyć barwnych straganów, pełnych błyszczących drobiazgów i bibelotów. Tym, co z pewnością przyciąga wzrok przechodniów są intensywne kolory i połyskujące w słońcu brokatowe nitki omamori – japońskich talizmanów do zadań specjalnych.

Drewniane laleczki Kokeshi od wieków stanowią jeden z elementów japońskiej sztuki tradycyjnej. Przyciągają uwagę kolekcjonerów i łasych na regionalne rękodzieło turystów. Z wytwarzanymi od wieków figurkami, wiąże się przekazywana z pokolenia na pokolenie rzemieślnicza tradycja oraz wiele popularnych mitów.

Sztukę Kraju Kwitnącej Wiśni cechuje charakterystyczny dla Japończyków umiar, skromność i precyzja. Choć dzieła suibokuga – japońskiej techniki malowania tuszem – wydają się dość proste i schematyczne, za każdym z nich kryją się lata cierpliwych ćwiczeń, doskonalenia kreślarskich umiejętności oraz głębokiej medytacji.

Japońskie zamiłowanie do festiwali, świąt i barwnych tradycji znajduje swoje odzwierciedlenie również w obchodach niepozornego – dla nas, Europejczyków – Dnia Dziecka. Choć oficjalnie nie obchodzi się już dwóch świąt – Dnia Dziewczynki i Dnia Chłopca – świętowanie nadal przybiera wyjątkowy, pełen symboli i nietypowych zwyczajów charakter.

Sumo, karate, judo… Choć wśród ulubionych sportów Japończyków królują dziś baseball i piłka nożna, sztuki walki wciąż stanowią niezwykle istotny element japońskiej kultury, który znajduje swoje odbicie nie tylko w fizycznej sprawności wyspiarzy, ale również w ich mentalności.

Czerwone koło na białym tle – chyba nikomu nie trzeba przedstawiać japońskiej flagi. Niewielu z nas wie jednak, jakie jest jej pochodzenie i co symbolizuje charakterystyczny wzór. Zarówno flaga, jak i pozostałe symbole narodowe Japonii mówią natomiast wiele o historii Kraju Kwitnącej Wiśni i są istotnym elementem jego kultury.

By wypełnić kuchnię japońskimi smakami, wystarczy sięgnąć do sprawdzonych przepisów Mistrza OYAKATA. Jak natomiast wprowadzić azjatycki klimat do pozostałych domowych przestrzeni? Przekonaj się, jak urządzić wnętrze w stylu japońskim i cieszyć się na co dzień wyjątkową atmosferą Orientu.

Japońskie kino, które mieszkańcom Zachodu może wydawać się jednolitą mieszanką anime i Kurosawy, w rzeczywistości pełne jest różnorodności i nieodkrytych smaków. Mistrz OYAKATA wybrał 7 klasycznych produkcji, które pomogą Wam – choć w małym stopniu – odkryć bogactwo japońskiego filmu.

Tradycyjny ryżowy trunek jest dla Japończyków tym, czym wino dla francuskiej kuchni. Sake może dodawać smaku przygotowywanym potrawom, podkreślać go podczas jedzenia, równoważyć intensywne aromaty lub oczyszczać kubki smakowe przed kolejnym kęsem. Wymykając się zachodnim klasyfikacjom, „napój samurajów” stanowi kolejny dowód wyjątkowości japońskiej kultury.

Jednoczy ciało, umysł i duszę. Relaksuje, odpręża i wspiera naturalną siłę organizmu. Shiatsu – japońska technika masażu, która stanowi drogę rozwoju osobistego zarówno pacjenta, jak i samego terapeuty.

Muzyka to jeden z obszarów, w którym jak na dłoni widać wyjątkowość japońskiej kultury. Widać – bo japońska muzyka to nie tylko harmonia dźwięków, ale staranna sceniczna kompozycja, w której ogromną rolę odgrywają stroje i teatralny wizerunek artystów. Poznaj historię tradycyjnej muzyki Japonii i przekonaj się, ile pozostało z niej w twórczości współczesnych japońskich wykonawców.

Skandynawska prostota, przytulność w stylu hygge, a może klimatyczne wnętrze shabby chic? Jeśli szukasz kompromisu pomiędzy wnętrzarskimi trendami, japońskie wabi-sabi to rozwiązanie dla Ciebie. Odkryj piękno natury, niedoskonałości i umiaru we wnętrzach inspirowanych japońską filozofią.

Klątwy, demony, przeklęte reklamy i teorie spiskowe – współczesne japońskie mity to gratka dla każdego miłośnika opowieści z nutką grozy. Poznaj najpopularniejsze legendy miejskie Japonii, by przekonać się skąd bierze się wyjątkowo mroczny klimat japońskich horrorów.

Szukasz sposobu na urozmaicenie towarzyskich spotkań? A może nie wyobrażasz sobie wieczoru z przyjaciółmi bez partyjki scrabble’i? Sprawdź, jak przez pokolenia bawili się mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni i zainspiruj się japońskimi pomysłami na wspólny relaks.

Na czym polega sekret długiego i szczęśliwego życia mieszkańców Okinawy? Czy pracowitość Japończyków to rzeczywiście pracoholizm? Poznaj ikigai i odkryj japoński przepis na szczęście.

Jeden gest znaczy więcej niż tysiąc słów… te znane Europejczykom słowa świetnie opisują kulturę i styl życia mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Japończycy, znani z wrodzonej powściągliwości i opanowania, posługują się setkami gestów, wśród których większość silnie zakorzeniona jest w japońskiej tradycji. Pozawerbalna komunikacja, zawarta w tych drobnych znakach służy przede wszystkim podtrzymaniu prawidłowych, harmonijnych, czyli hierarchicznych stosunków międzyludzkich. Ponadto, będąc w wielkich miastach takich jak Tokio, szybko zrozumiemy, że w miejscach tak zatłoczonych i żyjących szybkim tempem, gest jest wręcz niezbędny do sprawnej komunikacji.

San, sama, a może senpai? Japończykom wystarczy jedno słowo, by zorientować się, jaki stosunek wobec nich mają ich rozmówcy. Poznaj najczęściej używane japońskie przyrostki, dzięki którym mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni wyrażają swój szacunek wobec starszych, uznanie dla mistrzów oraz serdeczność wobec tych, których kochają najbardziej.

Ogrody japońskie to nieodzowna część kultury Kraju Kwitnącej Wiśni. W zamyśle mają swoją aranżacją jak najbardziej zbliżyć się do dzikiej przyrody. Jednak nie należy jej naśladować ani wysuwać się przed nią na pierwszy plan. Ogród powinien być zaprojektowany w myśl zasady „ucz się od natury, lecz jej nie kopiuj”. Pielęgnacja wymaga więc wyjątkowego wyczucia, ponieważ nie może ujawniać pracy ludzkiej włożonej w zaprojektowanie ogrodu, ma zaś sprawiać wrażenie naturalnego składnika przyrody, który istniał od wielu lat.

Japoński tatuaż irezumi zdecydowanie wyróżnia go na tle tatuaży z innych części świata. Na jego wyjątkowość składa się bogata kolorystyka, głęboka symbolika a przede wszystkim tradycyjne, wciąż od wieków kultywowane, metody tatuowania. Jakie były początki tradycyjnego tatuażu i czy współcześnie nadal kultywuje się tę tradycje – wszystkiego dowiecie się od Mistrza OYAKATA w poniższym artykule.

Sztuka składania papieru cieszy się niesamowitą popularnością wśród ludzi na całym świecie. Origami, o którym mowa, wywodzi się z Dalekiego Wschodu i opiera się na tworzeniu modeli bez użycia nożyczek i kleju. Usiądź więc wygodnie i pozwól sobie opowiedzieć o tym, jak ta ponad tysiącletnia sztuka stała się międzynarodowym fenomenem. Przekonaj się też, dlaczego Mistrz OYAKATA uwielbia towarzystwo żurawi i w wolnych chwilach składa je z papieru!

Pierwotnie terminem „kimono” określano bez wyjątku każde ubranie, dziś jednoznacznie odnosi się on do tradycyjnego stroju japońskiego. Wyróżniamy różne jego rodzaje, które przywdziewa się w zależności od charakteru uroczystości. Poza tym, inne warianty są noszone przez mężczyzn, a inne przez kobiety. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jak wygląda prawdziwe japońskie kimono.

Dla Japończyków budowanie relacji biznesowych to jeden z fundamentów japońskiej etyki biznesu. Aby więc zyskać zaufanie u japońskich przedsiębiorców, należy dążyć do zbudowania mocnych relacji osobistych z potencjalnym klientem oraz zapoznać się z podstawowymi zwyczajami biznesowymi, z którymi spotkamy się w Kraju Kwitnącej Wiśni.

Moda na drzewka bonsai trwa już od lat, jednak nie wszyscy pamiętają, jaka jest ich pierwotna symbolika i znaczenie. Bonsai to bowiem nie tylko dekoracyjny element wystroju wnętrz, ale oparta na wielowiekowej tradycji technika hodowli roślin, która sprowadza się do sztuki miniaturyzowania drzew.

Topienie marzanny, wielkie porządki i ucieczki ze szkolnych ławek to nic innego, jak sposoby witania wiosny w Polsce. Nadchodzące ciepło daje się we znaki również w Japonii. Obywatele Kraju Kwitnącej Wiśni żegnają zimę jednak nieco inaczej i znacznie wcześniej. Rzucanie fasolek w domu oraz na zewnątrz to nie jedyna tradycja podczas obchodów święta Setsbun.

Zgodnie z podaniami dawniej Japończycy żyli bardzo blisko z lisami. Do dzisiaj lis to jeden z bardziej popularnych zwierząt w japońskim folklorze, ale także w kulturze i sztuce. Za ich europejski odpowiednik uważa się skrzaty. Kitsune jest istotą rozumną i mającą magiczne zdolności. O wyjątkowej pozycji lisów w kulturze japońskiej świadczy ilość miejsc, w których znajdziemy ich wizerunek – od świątyń po kapliczki rozsiane po całym kraju.

Kabuki to japoński teatr tradycyjny z ponad 300-letnią historią. Sceny odgrywane przez tamtejszych aktorów w zupełności nie przypominają tych, znanych z zachodnich teatrów. Podobnie, jeżeli chodzi o scenografię, kostiumy, czy charakteryzację. To wszystko zawdzięcza swej intrygującej historii, a przede wszystkim egzotycznej kulturze Kraju Kwitnącej Wiśni. Co takiego spowodowało, że jego dziedzictwo zostało docenione przez UNESCO?

Piękna i elegancka kobieta w stylowym kimono, z mocnym makijażem, bujną fryzurą, trzymająca parasol lub wachlarz. Chyba każdy ją kojarzy. To właśnie jest typowa japońska gejsza. Kobieta, która kolorową warstwą tkanin i makijażu kryje wiele tajemnic, umiejętności, ciekawą historię, a przede wszystkim wiele lat nauki kultury, rzemiosła i różnego rodzaju praktycznych ceremoniałów. Poznajcie gejszę.

Wielkie maskotki o przyjaznym wyglądzie to już w zasadzie nieodłączny element japońskiej kultury. Często spotykane na festynach, ale także przy lokalach, różnego rodzaju atrakcjach oraz instytucjach. Można je również po prostu zobaczyć, jak przechadzają się ulicami miasta. Są tak ważne w przestrzeni publicznej, że co roku organizowane jest Grand Prix Yuru-Kyara. Na czym polega fenomen japońskich maskotek gigantów?

Wybierając się w podróż do jakiegokolwiek innego kraju, warto sprawdzić, jakie panują tam zasady i zwyczaje. W końcu wszędzie są inne normy, a nieznajomość prawa nie zwalnia z jego przestrzegania. W Dubaju np. można dostać mandat za niewyrzucenie gumy do kosza, a za nietrzeźwość zostać pozbawionym wolności. W amerykańskim stanie Idaho za bycie smutnym można pójść do więzienia, a we Francji żadnej świni nie godzi się nazwać Napoleonem. A czego nie wolno robić w Japonii?

Co jest symbolem Japonii? Odpowiedzi na to pytanie jest kilka. Japońska kultura i historia są tak bogate, że faktycznie można znaleźć wiele znanych symboli japońskich, charakterystycznych tylko dla Kraju Kwitnącej Wiśni. No właśnie i czy nie będą wśród nich też właśnie kwitnące wiśnie? Oto 10 rzeczy, które najbardziej kojarzą się z Japonią.

Wejście w dorosłość to dla każdego bardzo ważny dzień. Nabywa się wówczas szersze prawa i obowiązki. Pojawia się więcej przywilejów, ale również ciąży na nas większa odpowiedzialność. Jednak niewątpliwie, w każdym kraju jest to ewidentny powód do świętowania. W Polsce każdy z osobna celebruje własną datę urodzin. Z kolei w Kraju Kwitnącej Wiśni wszyscy Japończycy obchodzą tę uroczystość wspólnie jednego dnia. Jak to robią?

W języku japońskim najstarszym słowem określającym makijaż jest keshō, zapisywane różnymi ideogramami: 化粧、仮相、化相、仮粧 i dawniej odczytywane również jako kesō albo kewai. Dowiedz się jak wykonać profesjonalny makijaż japoński.

Istnieje kilka odmian geta (下駄) – butów noszonych do Kimona lub Yukaty.

Hasło: japońska wódka. Odzew: sake. Czyż nie tak reagujemy? Tymczasem sake to nie jedyny tradycyjny japoński alkohol. Przy czym japońskie słowo sake (酒) lub osake (お酒) określa wszystkie napoje alkoholowe, a nie tylko ryżowe wino – z uwagi na moc trudno nazwać ów trunek wódką – tak jak się przyjęło to za granicą. Ten ryżowy alkohol w Japonii ma nazwę nihonshu.

Tanabata (七夕) to jedno z tzw. Pięciu Świąt (gosekku; 五節句), obok Święta Siedmiu Ziół (07/01), Święta Dziewcząt (03/03), Święta Chłopców (05/05) i Święta Chryzantem (09/09), które wywodzą się z Chin. Pierwotnie daty tradycyjnych świąt w Japonii były wyznaczane według kalendarza księżycowego. Zgodnie z nim święto Tanabata przypadało na 7. dzień 7. miesiąca księżycowego, co często odpowiadało początkowi sierpnia w kalendarzu gregoriańskim.

Soroban, liczydło będące odpowiednikiem europejskiego abakusa, dotarł do Japonii z Chin w XV wieku. Liczydło to składa się z 23 lub 27 linii przeciętych poprzeczną belką. Szkolny soroban ma 13 rzędów dziesiętnych, które podobnie jak w tradycyjnym liczydle oznaczają (patrząc od prawej) jedności, dziesiątki, setki itd.

Japońska szkoła jest odzwierciedleniem hierarchii panującej w dorosłym społeczeństwie. Tak jak w korporacjach to dress code podpowiada na jakim szczeblu zawodowej hierarchii się znajdujesz, tak szkolny mundurek japońskiego ucznia pokazuje do jakiej szkoły chodzi. Znienawidzona przez polskie dzieci uniformizacja jest w społeczeństwie japońskim nie tylko akceptowana, ale i bardzo ważna – hierarchia i poczucie przynależności do konkretnej grupy społecznej są dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni oczywiste i naturalne: porządkują świat i pomagają odnaleźć się w zawiłych relacjach międzyludzkich. Mundurki i uniformy likwidują też odwieczny dylemat “co na siebie włożyć” do szkoły czy do pracy.

Psia wierność jest nie tylko symboliczna – ma wymiar rzeczywisty. Psy bardzo przywiązują się do swoich właścicieli, trwają przy nich na dobre i na złe i może dlatego traktowane są jak członkowie rodziny, z którymi wchodzi się w głębsze relacje. Psia miłość bywa tak wielka, że nawet śmierć właściciela nie jest jej w stanie zakończyć. Znamienna jest historia japońskiego psa Hachikō.

Obon (お盆 lub 盆- bon) to doroczne święto zmarłych. W Japonii obchodzi się je bardzo spektakularnie: to trzy dni pełne światła i tańca. Japończycy wierzą, że właśnie wtedy duchy/dusze zmarłych powracają na Ziemię, żeby odwiedzić swoich bliskich. Tradycyjnie dusze dzieli się na trzy grupy: dusze zmarłych przodków, nowe duchy oraz dusze osób zmarłych nagle i głodne duchy gaki. Te ostatnie należy nakarmić – robią to mnisi składając ofiary przekazywane przez wiernych. Duchy gaki mogą nasycić się tylko podczas święta Obon.

Słowo manga (jap. 漫画) – wywodzące się ze sposobu ozdabiania rycin i innych form sztuki użytkowej – oznacza obecnie komiks, ale także obraz, rysunek, szkic lub karykaturę. Dosłownie znaczy tyle, co niepohamowane obrazy. Historycznie genezę terminu manga należy łączyć z nazwiskiem najwybitniejszego japońskiego malarza z okresu Edo (1603-1868) Hokusai Kotsushika, który był twórcą barwnych drzeworytów w stylu ukiyo-e. W 1814 roku spod jego ręki wyszły ilustracje i szkice zatytułowane właśnie Manga, co tłumaczono jako “pospiesznie narysowane szkice”.

Anime (アニメ), skrót od angielskiego słowa animation, czyli po prostu animacja, oznacza ew Kraju Kwitnącej Wiśni wszystkie filmy i seriale animowane, bez względu na kraj ich pochodzenia. Za to poza Japonią, określa się tym terminem specyficzne japońskie kreskówki – specyficzne z uwagi na grafikę, sposób animacji oraz tematykę.

Hikikomori (引きこもり, 引き籠もり, 引き篭もり) to zlepek dwóch słów: hiku – wycofywać się, rezygnować i komoru – ukrywać się, chronić, pozostawać w środku. Ten japoński wirus samotności i wyobcowania dawno już przekroczył granice Kraju Kwitnącej Wiśni, polaryzując badaczy w ich oglądzie zjawiska.

Haiku (jap. 俳句 haiku, nazywane też hokku, haikai) to najkrótszy możliwy utwór poetycki, składający się najwyżej z 17 sylab rozpisanych na wersy 5-7-5. W japońskim oryginale haiku stanowi tylko jedną linijkę, bez wersów, ale już w innych językach niż japoński, wersy są trzy.

Kokedama (jap. 苔玉 dosł. kule z mchu, koke – mech, tama – kula) to nic innego jak kulka ziemi ogrodowej pokryta mchem, w której rośnie roślina ozdobna. To bardzo oryginalna ozdoba, która jednak wymag Kokedama (jap. 苔玉 dosł. kule z mchu, koke – mech, tama – kula) to nic innego jak kulka ziemi ogrodowej pokryta mchem, w której rośnie roślina ozdobna. To bardzo oryginalna ozdoba, która jednak wymaga…